در روزهای اخیر، فضای رسانهای کشور شاهد بازنشر اظهاراتی از سوی یکی از نمایندگان فعلی مجلس شورای اسلامی درباره دیدار با فردی خاص بوده است؛ فردی که بنا به ادعای مطرح شده، سخنانی درباره آینده انقلاب اسلامی ایران و حتی مقوله خطیر ظهور حضرت حجت(عج) بیان کرده است. طرح و برجستهسازی چنین ادعاهایی، آن هم در مقطع حساس کنونی، با واکنشها و پرسشهای جدی در افکار عمومی همراه شده است.
از یک سو، برخی جریانها تلاش میکنند این قبیل موضوعات را در قالب انگیزهبخشی معنوی و تقویت امید اجتماعی تفسیر کنند، اما از سوی دیگر، تجربههای گذشته نشان داده ورود غیرمسئولانه به مباحث اعتقادی عمیق و حساس به ویژه از سوی چهرههای رسمی میتواند زمینهساز سوءبرداشت، التهاب رسانهای و حتی بهرهبرداریهای جناحی شود. مسئلهای که نهتنها کمکی به حل مسائل واقعی جامعه نمیکند، بلکه ممکن است به خوراکی برای تیترسازیهای انحرافی و حاشیهساز در فضای رسانهای بدل شود.
در همین راستا، روزنامه قدس در چارچوب رسالت فرهنگی و رسانهای خود، به بررسی و تحلیل ابعاد مختلف این موضوع پرداخته و در گفتوگویی اختصاصی با حجتالاسلام دکتر علیرضا موحدینژاد، کارشناس ارشد مسائل مذهبی و مدرس حوزه و دانشگاه، دیدگاههای کارشناسی درخصوص پیامدهای طرح چنین مباحثی در فضای عمومی جامعه را جویا شده است.
علم به آینده تنها در اختیار خداوند است
حجتالاسلام موحدینژاد در ابتدای گفتوگو با تأکید بر روایتهای اسلامی اظهار کرد: در احادیث داریم که پیامبر اکرم(ص) از مسلمانان سؤال میکردند که آیا خوابهای بشارتآمیز دیدهاند یا خیر و به این بشارتها توجه میکردند. این نشان میدهد امید به آینده و بشارتهایی که خداوند متعال برای مؤمنان قرار داده است، میتواند عاملی برای تحرک، تقویت ایمان و حرکت در مسیر مجاهدت باشد.
وی ادامه داد: اصل خوشبینی نسبت به لطف و رحمت الهی، اگر در راه صحیح و مطابق با آموزههای دین به کار گرفته شود، سبب قوت قلب و انگیزه برای عمل میشود. این امید میتواند انسان را در مسیر دین و خدمت به جامعه فعال نگه دارد و او را از رخوت و انفعال بازدارد.
با این حال، کارشناس مذهبی درباره برداشت نادرست برخی افراد از اخبار بشارتآمیز هشدار داد و گفت: باید توجه داشت که برخی پیشبینیها، تعبیر خوابها و ادعاهای فردی نباید بهعنوان حقیقت قطعی و ۱۰۰درصدی تلقی شود؛ چرا که حتی برخی اخبار آینده که به پیامبران و اولیای الهی داده شده، با اراده خداوند ممکن است دچار تغییر شود. علم قطعی به آینده، تنها نزد خداوند است و هیچ انسانی نمیتواند یقین کامل به تحقق یک پیشبینی داشته باشد.
او اظهار کرد: با این حال، بشارتهایی که از سوی خداوند در ذهن یا خواب افراد قرار میگیرد میتواند آرامش و امید به آینده را در مؤمنان تقویت و آنان را برای تلاش در مسیر خیر و صراط مستقیم تشویق کند. این امیدبخشی قسمتی از الطاف الهی است که انسان را در مسیر درست همراهی میکند.
اخبار بشارتآمیز دین با احتیاط طرح شود
در ادامه گفتوگو، حجتالاسلام موحدینژاد به تفاوت میان اخبار بشارتآمیز و موارد قطعی در دین اشاره کرد و گفت: موارد قطعی که در دین تصریح شدهاند مانند قیامت، حسابرسی اعمال، بهشت و جهنم و وعده ظهور منجی، جای هیچ تردیدی ندارند و صحت آنها مطلق است، اما زمان و مصداق دقیق این وقایع نزد خداوند محفوظ است و هیچ انسانی نمیتواند درباره آنها اظهار نظر قطعی کند.
وی تصریح کرد: بنابراین، تحلیل و طرح اخبار بشارتآمیز باید با احتیاط و آگاهی کامل انجام شود تا برداشت نادرست ایجاد نشده و زمینه سوءاستفاده جناحی، فرقهای یا رسانهای فراهم نشود. بیان این موضوعات همراه با توضیح و تفسیر صحیح و بیان احتمال تحقق آنها میتواند مؤمنان را تقویت کند، در حالی که بیان آنها بهصورت قطعی و مطلق، ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد.
این مدرس حوزه و دانشگاه درباره مواجهه جامعه با چنین اظهاراتی گفت: طبیعی است که هر موضوع دینی و مذهبی، مخاطبانی با باورهای متفاوت دارد. برخی افراد ممکن است این مسائل را نپذیرند، اما این به معنای منع طرح آنها نیست. تنها لازم است فضای مناسبی برای بیان و تحلیل این مباحث فراهم شود تا سوءاستفاده دشمنان یا گروههای سیاسی از این موضوعات کاهش یابد.
جلوگیری از سوءاستفادههای دشمن
وی در پاسخ به این پرسش که آیا بیان این موضوعات در جمعهای عمومی صحیح است یا خیر، اظهار کرد: بهتر است چنین موضوعاتی در محیطهایی مطرح شود که مخاطبان آن با مسائل مذهبی و دینی آشنا هستند، اما این بدان معنا نیست که هیچ فردی خارج از این جمعها حق شنیدن آن را ندارد. جامعه امروز جهانی است و جلوگیری کامل از طرح این مباحث غیرممکن است. مهم ایجاد ظرفیت مناسب برای شنیدن، تحلیل و درک این مسائل است.
او همچنین با اشاره به سوءاستفاده دشمنان، فرقهها و گروههای سیاسی بیان کرد: در شرایط فعلی، برخی جریانها تلاش میکنند از اخبار بشارتآمیز یا پیشبینیها سوءاستفاده کنند. بنابراین بیان این موضوعات باید همراه با توضیح، تحلیل و احتمال تحقق آنها باشد نه بهصورت ۱۰۰درصدی و قطعی.
این کارشناس ارشد مسائل مذهبی معتقد است: اگر اخبار یا خوابهای بشارتآمیز بتوانند مؤمنان را در مسیر درست و مطابق با آموزههای دینی تقویت کنند، این میتواند از الطاف الهی و وسیله امیدبخشی باشد، اما باید همواره مرز میان امید و یقین کامل رعایت شود تا برداشتهای نادرست ایجاد نشود. بهویژه در شرایط حساس فعلی باید از بیان مطالبی که ممکن است منجر به سوءتفسیر، هراس یا سوءاستفاده رسانهای شود، اجتناب کرد.
حجتالاسلام دکتر موحدینژاد در پایان گفت: طرح این مسائل میتواند فرصتی برای تقویت ایمان، امید و انگیزه در جامعه باشد، به شرط آنکه با رعایت اصول دینی و آگاهی کامل انجام شود. ایجاد فضای مناسب برای آموزش، تبیین و تحلیل اخبار بشارتآمیز، به ویژه در جامعهای که با چالشهای فرهنگی و رسانهای مواجه است، ضروری است.
خبرنگار: سیدحسین حسینی
نظر شما